پژوهشی در مصحف مذهّب قرآنی عصر تیموری (مطالعهی تطبیقی ویژگیهای صفحات افتتاح در نسخ قرآنی منتخب از موزههای آستانه مقدسه قم و آستان قدس رضوی)
نویسندگان
چکیده مقاله:
اهداف: پژوهش حاضر، ضمن شناسایی و معرفی صفحات افتتاح مصحفهای قرآنی عصر تیموری موزههای آستانه مقدسه قم و آستانقدس رضوی به تبیین و تشریح ویژگیهای صفحات افتتاح، صفحهآرایی و عناصر تزئینی وابسته به این آثار میپردازد. روش/رویکرد پژوهشی: مقاله از نظر هدف کاربردی بوده و پژوهش ماهیت توصیفی _ تحلیلی دارد و آثار به روش تطبیقی ارزیابی میشوند. اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانهای و به شیوۀ میدانی گردآوری و تدوین شده است. سؤالهای پژوهش: صفحات افتتاح از مصحفهای قرآنهای تیموری منتخب از موزههای آستانۀ مقدسه قم و آستانقدسرضوی دارای چه ویژگیهای بصری _ تزئینی هستند و چه نقاط اشتراک و افتراقی بین آنها وجود دارد؟ یافتههای پژوهش: در بررسی صفحهآرایی و طبقهبندی عناصر تزئینی مشخص شدبهطور کلی 3/63% از صفحهآرایی صفحات افتتاح عصر تیموری بهصورت سهکتیبهای و 7/36% پنجکتیبهای بازوبندی هستند. بیشترین عناصر تزئینی متعلق به نقوش مصحفهای قرآنی موزه آستان قدس رضوی است. مهمترین وجه اشتراک در بهکارگیری نوع رنگها، ترکیببندی صفحهآرایی، موتیفها و نقوش بوده و بارزترین وجه افتراق در میزان درصدهای فراوانی نسبی از عناصر بصری _ تزئینی تشکیل شده است. نتیجهگیری: نتایج پژوهش نشان داد صفحات افتتاح مصحف قرآنی تیموری از ساختاری متعادل و منسجم در ترکیببندی، نقوش و رنگ برخوردار است. از نقوش اسلیمی، ختایی، هندسی و رنگهای لاجورد و طلا با نسبتهای متغیّر در هر دو آثار دیده شده است. تزئینات صفحات افتتاح قرآنهای مذهّب موزه رضوی نسبت به موزۀ قم پرکارتر و دارای ظرافت و تنوع نقوش هستند.
منابع مشابه
تأمّلی در سرلوح قرآنهای مذهب عصر تیموری و قاجار(مطالعه تطبیقی سرلوحهای قرآنی نمونههای موجود از موزه آستانه مقدسه قم و کتابخانه مرکزی تبریز)
هنر تذهیب یکی از هنرهای تزئینیـکاربردی است که زیرمجموعه هنر کتابآرایی محسوب میشود. قرآنآرایی از جمله بسترهای مناسب برای تجلی این هنر است که از اوایل قرون اسلامی با یکدیگر اجین شدهاند. هنر تذهیب را میتوان در کابردهای مختلف قرآنآرایی از جمله تزئینات صفحات افتتاح، صفحات آغازین جزءها و غیره در قالبهای شمسه یا سرلوح مشاهده نمود. در طول زمان، تزئینات سرلوح بیشتر مورد استفاده هنرمندان قرار گر...
متن کاملجستاری در ساختارشناسی طرح و نقش تذهیبهای قرآنی عصر تیموری موجود در موزه آستان قدس رضوی
هدف پژوهش: این پژوهش با هدف بررسی تذهیبهای قرآنی عصر تیموری محفوظ در موزه آستان قدس رضوی انجام شده است و ضمن شناسایی آرایههای قرآنی همچون: شمسه، دعای افتتاح، سرلوح، صفحات متن (حاشیۀ صفحات)، نشان آیات (جزء، سجده، حزب)، گلآیهها، فهرست سورهها و صفحات ختم، بهنحوۀ صفحهآرایی و ساختارشناسی فرم نقوش و رنگ میپردازد. از طرفی، مطالعه در این زمینه بهمنظور دستیابی به آرمان والایی ا...
متن کاملبررسی ویژگیهای آرایهها و تذهیب مکتب هرات در مصاحف قرآنی آستان قدس رضوی
هدف: پژوهش حاضر، بهمنظور بررسی و تبیین آرایهها و تذهیب مکتب هرات در بین مصاحف قرآنیِ تاریخدار و مستندِکتابخانۀ آستانقدسرضوی انجام شده است. روش/ رویکرد پژوهشی: این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. با بررسی فهرست مصاحف گنجینۀ قرآنی آستانقدسرضوی و مشورت با کارشناسان خبره این بخش،10 مصحف نفیس که دارای بیشترین و...
متن کاملمطالعه اصول صفحهآرایی صفحههای افتتاح قرآنهای آستان قدس رضوی سده 6 تا 9 ه. ق
پژوهش حاضر، در کنار ارزش نسخهشناسی قرآن، به مطالعه بصری صفحات افتتاح مجموعهای از قرآنهای محفوظ در آستان قدس رضوی از سده 6 تا 9 هجری با هدف تأکید بر صفحه آرایی،تناسبات، تزئینات و تذهیب پرداخته است. لذا به این پرسش میپردازد که ویژگی صفحهآرایی صفحات افتتاح در قرآنهای محفوظ در آستان قدس رضوی از قرن 6 تا 9 هجری و دوم وجوه افتراق و اشتراک در صفحهآرایی قرآنها چیست؟ بنابراین در قرآنهای مذکور ...
متن کاملمناسبات مالک و مستاجر در اراضی و املاک وقفی آستان قدس رضوی در عصر صفوی
هدف: مناسبات ارضی و ملکداری ایران در دورة صفویه بهویژه ازنظر رابطة بین مالک و مستأجر در قراردادهای اجاره درخور توجه است. هدف از این مقاله بررسی تعهدات و روابط مالک و مستأجر در املاک وقفی آستان قدس رضوی در دورة صفویه است. در این رابطه میتوان به موضوع تعهدات مطرح در قراردادهای اجاره بین مالک و مستأجر اشاره کرد که تحلیل آن امکان تفسیر روابط اجتماعی و حقوقی دورة موردنظر را فراهم میآورد. روش/روی...
متن کاملتأثیر کارکردهای متولیان آستان قدس رضوی در فرهنگ تشیع (مطالعه موردی: عصر قاجاریه)
نقش آستان قدس رضوی به عنوان یکی از قدیمیترین نهادهای مذهبی - با پیشینه دیوانی و اداری- در گسترش فرهنگ تشیع، از موضوعات قابل توجهی است که ارزیابی تأثیرات آن، مستلزم بررسی وظایف و اقدامات متولیان این آستانه است. وجود پرشمار متصدیان منصب نقابت و نقیب و هزاران خادم و مستخدم با بیش از دوازده قرن قدمت و قرار گرفتن منصب تولیت، در رأس هرم ساختار تشکیلاتی آن پژوهشی پردامنه را ضروری میسازد و آنچه مقرر ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 19 شماره شماره 4 (پیاپی 76)
صفحات 3- 29
تاریخ انتشار 2016-12-21
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023